~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Oδοιπορικό στα παράλια της αλησμόνητης Μ. Ασίας
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
«O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό…». Γκαίτε
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
..........διαδικτυακή περιοδική έκδοση * με ειδήσεις * άρθρα για την Κύπρο * υπεύθ. σύνταξης: Πάνος Σ. Αϊβαλής * ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Η Φωτό Μου
με τον δημοσιογράφο Πάνο Αϊβαλή

Δευτέρα 26 Ιουνίου 2017

Κυπριακή Διάλεκτος της Ελληνικής Γλώσσας

     Περί γλώσσας    

Η Κυπριακή διάλεκτος (Κυπριακή Ελληνική ή Κυπριακά) είναι η διάλεκτος της Ελληνικής γλώσσας που χρησιμοποιείται από περίπου επτακόσιες χιλιάδες Ελληνοκυπρίους στην Κύπρο και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνοκυπρίους της διασποράς, κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία, την Αυστραλία και την Ελλάδα. Σχεδόν ποτέ δεν χρησιμοποιείται ως επίσημος γραπτός λόγος, αλλά είναι η κοινή ομιλουμένη των περισσοτέρων Ελληνοκυπρίων. Είναι επίσης η πρώτη γλώσσα πιο ηλικιωμένων Τουρκοκυπρίων από χωριά όπως η Λουρουτζίνα και από την περιοχή της Τυλληρίας. Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι Τουρκοκύπριοι μιλούν τα Ελληνικά με Κυπριακή Διάλεκτο ως δεύτερη γλώσσα.

Ιστορία της ελληνικής γλώσσας
(δείτε επίσης: Ελληνικό αλφάβητο)

Πρωτοελληνική (περ. 3000 π.Χ.)
Μυκηναϊκή (περ. 1600–1200 π.Χ.)
Ομηρική (περ. 1200–800 π.Χ.)
Αρχαία ελληνική (περ. 800–300 π.Χ.)
Διάλεκτοι:
Αιολική, Αρκαδοκυπριακή,
ΑττικήΙωνική, Δωρική, Παμφυλιακή, Ομηρική
Πιθανή διάλεκτος: Μακεδονική

Ελληνιστική Κοινή (περ. από 330 π.Χ. ως 700)
Ιδιώματα: Ασιανισμός, Αττικισμός
Μεσαιωνική ελληνική (περ. 700–1700)
Νέα ελληνική γλώσσα (από το 1700)
Ιδιώματα: Δημοτική, Καθαρεύουσα,Αττικισμός
Διάλεκτοι:
Καππαδοκική, Κατωιταλική , Κρητική,Κυπριακή, Ποντιακή, Ρωμανιώτικη,Τσακωνική


Άλλες μορφές (από 19ο/20ό αιώνα)
Ελληνικός κώδικας Μπράιγ,
Ελληνική νοηματική γλώσσα,
Κώδικας Μορς

Σε επίσημο περιβάλλον θεωρείται πιο αποδεκτή η χρήση της Κοινής Νέας Ελληνικής (όπως στα σχολεία, στο κοινοβούλιο, στα μέσα ενημέρωσης και παρουσία μη Κυπρίων ομιλητών της Ελληνικής). Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας επίσημες γλώσσες της νήσου είναι η Ελληνική και η Τουρκική. Η έντονη επίδραση της Κοινής Νέας Ελληνικής διαμέσου των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, της Εκπαίδευσης, του τύπου και της λογοτεχνίας, έχει ως αποτέλεσμα να υποχωρεί σταδιακά η διάλεκτος έναντι της επίσημης Ελληνικής ή/και να απλοποιείται, γεγονός που παρατηρείται και στις υπόλοιπες διαλέκτους της Ελληνικής Γλώσσας.[1]

Στη νεότερη εποχή σημαντικοί ποιητές όπως ο Βασίλης Μιχαηλίδης (1849-1917) και ο Δημήτρης Λιπέρτης (1866-1937) και ακόμα νεότεροι όπως ο Παύλος Λιασίδης (1901-1985) χρησιμοποιούν τη διάλεκτο σε γραπτή μορφή. Πολλοί άλλοι λογοτέχνες, συνήθως ποιητές αλλά και πεζογράφοι, χρησιμοποιούν ακόμα την Κυπριακή διάλεκτο. Υπάρχει επίσης πληθώρα κυπριακών τραγουδιών (παραδοσιακά, δημοτικά και σύγχρονα), αλλά και σκετς, θεατρικά και τηλεοπτικές σειρές που χρησιμοποιούν τη διάλεκτο.

Πίνακας περιεχομένων

Διαλεκτολογική ένταξη και έρευνα
Βασικά χαρακτηριστικά της Κυπριακής διαλέκτου
Φωνολογικά χαρακτηριστικά
Μορφοσυντακτικά χαρακτηριστικά
Λεξιλογικά χαρακτηριστικά
Δείγματα της διαλέκτου
Τα παραπάνω δίστιχα σε φωνητική μεταγραφή στο ΔΦΑ
Βιβλιογραφικές πηγές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Λογισμικό Γραφής της Κυπριακής

Διαλεκτολογική ένταξη και έρευνα

Η Κυπριακή διάλεκτος αποτελεί στη σύγχρονη εποχή τη μεγαλύτερη ελληνική διάλεκτο -ακολουθούμενη από τα Ποντιακά, Κρητικά,Κατωιταλικά και άλλες διαλέκτους-, η οποία είναι μητροδίδακτη και παραγωγική στο νησί της Κύπρου. Ανήκει στον γεωγραφικό και διαλεκτικό χώρο της αρχαίας Αρκαδοκυπριακής και, μολονότι δεν προέρχεται άμεσα από αυτήν, είναι δυνατόν ακόμη και σήμερα να εντοπίσει κανείς κατάλοιπά της στο λεξιλόγιο των ομιλητών.
Κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής Κοινής και των πρώιμων μεσαιωνικών χρόνων, θεωρείται ότι η Κυπριακή διάλεκτος αποτέλεσε μέρος μιας ζώνης ανατολικών διαλέκτων (με δωρικές επιρροές), στις οποίες ανήκαν τα ιδιώματα της Δωδεκανήσου και της Μικράς Ασίας. Ωστόσο, η κοινή αυτή πορεία διακόπηκε το 1191 από τους σταυροφόρους, όταν η Κύπρος τέθηκε υπό τη γαλλική δυναστεία των Λουζινιανών και, ως εκ τούτου, μεταβλήθηκε σε φραγκικό κρατίδιο. Φαίνεται ότι μέσα στους τρεις επόμενους αιώνες η διάλεκτος απέκτησε τα περισσότερα από τα ιδιάζοντα χαρακτηριστικά της, όπως επιμαρτυρείται από τα πρώτα διαθέσιμα κείμενα, που είναι οι νομικού περιεχομένου Ασσίζες (14ος αι.) και το Χρονικόν του Λεοντίου Μαχαιρά (15ος αι.). Η μακρά παρουσία των Φράγκων ερμηνεύει την είσοδο αρκετών λέξεων από την παλαιά Γαλλική, οι οποίες απουσιάζουν από άλλες διαλέκτους της Ελληνικής. Επιπλέον, η απομόνωση της διαλέκτου επί τόσους αιώνες εξηγεί γιατί ακόμη και σήμερα αποτελεί αξιόπιστο μάρτυρα της μεσαιωνικής γραμματικής της ελληνικής γλώσσας.
Άλλοι σημαντικοί σταθμοί στην ιστορία της διαλέκτου, οι οποίοι άφησαν αξιοσημείωτα ίχνη στη σύγχρονη μορφή της, υπήρξαν η Ενετοκρατία (από το 1489) και κατόπιν η Τουρκοκρατία (από το 1571). Τέλος, η ισχυρή πολιτιστική επιρροή της αγγλικής γλώσσας είναι εμφανής (από το 1878) και συνεχής στην Κυπριακή διάλεκτο.
Από διαλεκτολογικής πλευράς η Κυπριακή συγκαταλέγεται στα νότια ιδιώματα της Ελληνικής γλώσσας, καθώς διατηρεί αμετάβλητα τα φωνήεντα των άτονων συλλαβών (εν αντιθέσει προς τα βόρεια ιδιώματα, όπου παρατηρούμε εκτεταμένες στενώσεις και κωφώσεις). Ακόμη ανήκει στη λεγόμενη νησιωτική ζώνη του ίντα, επειδή χρησιμοποιεί την αντωνυμία ίντα (< τι ένι τα) αντί της αντωνυμίας τι στην εισαγωγή ερωτηματικών προτάσεων. Στην ίδια διαλεκτική ζώνη ανήκουν επίσης η Κρητική διάλεκτος, καθώς και τα ιδιώματα των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου.
Βασικά χαρακτηριστικά της Κυπριακής διαλέκτου

Φωνολογικά χαρακτηριστικά

Μεταγραφή στο ΔΦΑ της λέξηςέχει (μπλε - κοινή νεοελληνική) και της κυπριακής προφοράς τής αντίστοιχης λέξης (κόκκινο)
Διατήρηση της προφοράς των διπλών συμφώνων (εκτός από το -ρρ-), αλλά και υστερογενής διπλασιασμός απλών συμφώνων, συνήθως σε ενδοφωνηεντική θέση και στο ληκτικό τέρμα -ννω των ρημάτων (λ.χ. άλ-λος, άμ-μος, βράσ-σω, αλ-λάσ-σω – σήμ-μερα, ποτ-τέ, πίν-νω, γκρεμ-μός) ή μεταξύ λέξεων (λ.χ. απ-πέξω, ταμ μάθκια«τα μάτια»).Σημείωση: Η ανάπτυξη υστερογενών διπλών φαίνεται ότι έχει την αφετηρία της στην ελληνιστική εποχή, όταν ακόμη διετηρείτο η προφορά των διπλών συμφώνων στον ελληνόφωνο κόσμο (άποψη Seiler και Καραναστάση).
Διατήρηση του τελικού -ν των ονομάτων (κυρίως) και των ρημάτων της μεσαιωνικής Ελληνικής (λ.χ. χαρτίν, τραπέζιν, βουνόν, αιτιατική θάλασ-σαν, ταμίαν, τέθκοιαν ημέραν, ρήματα (α)δονούσεν, τραυούμεν, έλαμνεν, εν νοδκιά «είναι ομίχλη [νοτιά]»), αλλά και ανάπτυξή του σε άλλες θέσεις, χωρίς ιστορική βάση (λ.χ. πρόγραμ-μαν, γ΄ πρόσ. εξέβην).
Αφομοίωση του ερρίνου με τους άηχους κλειστούς φθόγγους, με αποτέλεσμα τον σχηματισμό νέων διπλών συμφώνων (λ.χ.αθ-θός < ανθός, νύφ-φη < νύμφη, συχ-χωρώ < συγχωρώ, ακάθ-θα < ακάνθα). Το φαινόμενο λειτουργεί επίσης μεταξύ λέξεων (λ.χ. εδ δακ-κάν-νει «δεν δαγκώνει», εθ θέλω «δεν θέλω») και μαρτυρείται ήδη από τον μεσαίωνα.
Σίγηση των ενδοφωνηεντικών β, γ, δ (ηχηρών διαρκών) και κατόπιν συχνή συγχώνευση των φωνηέντων ή έκκρουση του ασθενεστέρου (λ.χ. φοούμαι «φοβούμαι», μαειρεύκω «μαγειρεύω», τριυρίζω, γάαρος < γάδαρος, ετσά < ετσιδά).
Εκτεταμένη ουράνωση και δασύς τσιτακισμός του κ σε κ̌, καθώς και προσθίωση του χ σε χ̌ προ των φωνηέντων /e, i/ (λ.χ.κ̌εφαλή «κεφαλή», κ̌υώνιν «κυδώνι», χαρκ̌ίν < χαλκείον, παχ̌ιά < παχιά, φτώχ̌ια < φτώχια, σ̌κ̌ύλλος < σκύλος.
Προφορά των αήχων κλειστών κ, π, τ συνοδευόμενων από δασύ πνεύμα (περίπου όπως τα ανακεκαμμένα αρχικά σύμφωνα στα αγγλικά take, tall, λ.χ. κόκκ'αλον, ποτ'έ).
Ανομοίωση διάρκειας των συμφωνικών συμπλεγμάτων βγ > βg/βκ, βδ > βd/βτ, γδ > γτ, ργ/ρχ > ρg/ρκ (λ.χ. αρκή < αρχή, αρκάντžελος < αρ-χάγγελος, κόβκω < κόβγω, γτύννω < (ε)γδύννω < εκδύω) και αφομοίωση ηχηρότητας των συμφωνικών συμπλεγμάτων χρ > γρ, φρ > βρ, φλ > βλ, θρ > δρ (λ.χ. Γριστούγεν-να, βρίσσω «σωπαίνω» < φρίττω, δρέφει «επουλώνει, γιαίνει» < θρέφει).


Χαρακτηριστικό γνώρισμα της κυπριακής είναι τα διπλά σύμφωνα. Στην περίπτωση της λέξης χάνωσημειώνεται με μαύρο η κοινή νεοελληνική προφορά και με πράσινο η κυπριακή.


Άλλο χαρακτηριστικό της διαλέκτου είναι η δασεία προφορά των κλειστών συμφώνων π, κ, τ. Η λέξη πέφτω πάνω με την κοινή προφορά και κάτω με τον πρώτο φθόγγο δασύ, όπως προφέρεται στην κυπριακή.
Μορφοσυντακτικά χαρακτηριστικά
Διατήρηση των ληκτικών επιθημάτων -ουσιν και -ασιν στο γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα και μέλλοντα (το -ουσιν) και του αορίστου (το -ασιν). Πρόκειται για αξιοσημείωτο αρχαϊσμό της διαλέκτου (λ.χ. κλώθουσιν, φεύκουσιν, αναστενάξασιν, εχαθήκασιν). Ωστόσο, και τα επιθήματα -ουν και -αν της Νεοελληνικής Κοινής επιδίδουν με αυξανόμενο ρυθμό.
Εκτεταμένη παρουσία του ρηματικού παραγωγικού επιθήματος -ίσκω, είτε επειδή διατηρήθηκε από παλαιότερη φάση τής γλώσσας είτε από κατ’ αναλογίαν σχηματισμό με βάση το αοριστικό θέμα. Προσδίδει στο ρήμα εναρκτική ή θαμιστική σημασία (λ.χ. κριν-ίσκω, μειν-ίσκω, φαν-ίσκω «υφαίνω», ταντžυν-ίσκω < ταγγός).
Διατήρηση αξιοσημείωτων αρχαϊσμών στον παρατατικό των πρώην συνηρημένων ρημάτων (λ.χ. θωρώ: εθώρουν, εθώρες, εθώρεν…) και παραμονή του τόνου στην προπαραλήγουσα στη μέση φωνή των προπαροξύτονων ρημάτων (λ.χ. šαίρουμαι: εšαίρουμουν, εšαίρεσουν, εšαίρετουν…, ρέουμαι < ορέγομαι: ερέουμουν, ερέεσουν, ερέετουν…, αλλάσσουμαι: αλλάσσουμουν, αλλάσσεσουν, αλλάσσετουν…, βάλλουμαι: εβάλλουμουν, εβάλλεσουν, εβάλλετουν, έρκουμαι: έρκουμουν, έρκεσουν, έρκετουν…).
Επίταξη του εγκλιτικού μετά το ρήμα, όπως συμβαίνει και με άλλα νησιωτικά ιδιώματα (λ.χ. έδοξέν μου «μου φάνηκε», λαχαίννει του, έωκέν μας «μας έδωσε», λαλεί του «του λέει»).
Χρήση του άρθρου τα ως αναφορικής αντωνυμίας με σημασία «αυτά που, τα οποία» (λ.χ. τα γρικώ στ’ αφθιά μου, θαρρώ ζυγώνουσί με «αυτά που ακούω στα αφτιά μου, θαρρώ πως με ζυγώνουν»).
Χρήση της εμφατικής άρνησης ’εν τžαι (< δεν και) αντί του απλού δεν (λ.χ. ’εν τžαι διά μου, ’εν τžαι είδα τον).
Χρήση του περιφραστικού δείκτη εν να, ο οποίος προέρχεται από τη φρ. θέλω να (απρόσ. θέλει να) > θελ’ να > θεν’ να > εν να, για τον σχηματισμό του διαρκούς και του στιγμιαίου μέλλοντα (λ.χ. εν να κλαίω – εν να κλάψω).
Κλίση του ρήματος είμαι σε ενεστώτα και παρατατικό: (ενεστώτας) είμαι, εί-σαι, είναι / έναι / έν(ι), είμαστιν, είσαστιν, είναι / έναι / έν(ι), (παρατατικός) ήμουν, ήσουν, ήτουν / ήταν, ήμαστιν, ήσαστιν, ήτουν / ήταν).
Η κλίση των προσωπικών αντωνυμιών της διαλέκτου αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Η λέξη άλλος στο ΔΦΑ, πάνω η κοινή νεοελληνική προφορά και κάτω η κυπριακή. Εδώ η κυπριακή διατηρεί την προφορά των διπλών συμφώνων.
Ισχυροί τύποιΚλιτικά
Ονομ.Αιτ.Γεν.Αιτ.Γεν.
1ο πρόσωποΕν.
Πληθ. (εγιώ / εγιώνι) / εγώ(νι)
εμείς εμένα(ν)
εμάς με
μας μου
μας
2ο πρόσωποΕν.
Πληθ. εσού / εσούνι
εσείς εσένα(ν)
εσάς σε
σας σου
σας
3ο πρόσωποΕν.αρσ.
θηλ.
ουδ. τούτος
τούτη(ν)
τούτο(ν) τούτο(ν)/τούντο(ν)
τούτη(ν)/τούντη(ν)
τούτο(ν)/τούντο(ν) τούτου/τούντου
τούτης/τούντης
τούτου/τούντου το(ν)
τη(ν)
το του
της
του
Πληθ.αρσ.
θηλ.
ουδ. τούτοι
τούτες
τούτα τούτους/τούντους
τούτες/τούντες
τούτα/τούντα τούτων/τούντων
τούτων/τούντων
τούτων/τούντων τους
τες
τα τους
τους
τους
Λεξιλογικά χαρακτηριστικά

Εξαιτίας των διαφόρων γλωσσικών στρωμάτων που ανά τους αιώνες συνδέθηκαν με το νησί της Κύπρου, μπορούμε σήμερα να εντοπίσουμε τις ακόλουθες χαρακτηριστικές λεξιλογικές ομάδες, πέρα από το λεξιλόγιο που είναι κοινό κτήμα με τις υπόλοιπες διαλέκτους και με την Κοινή:
Αρχαϊσμοί: Αξιοσημείωτος είναι ο λεξιλογικός πλούτος που διασώζει στοιχεία από την αρχαία και ελληνιστική εποχή της Ελληνικής. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: άφτω «ανάβω» (< άπτω), φτείρα «ψείρα» (< αρχ. φθείρ, -ρός), šοίρος (< χοίρος), ποζέγνω (< αρχ.ἀποζεύγνυμι), δρόπης (< ελνστ. ὑδρόφις, -εως), καμμώ «κλείνω τα μάτια» (< αρχ. καμμύω), κίλλης «μικρόσωμος γάιδαρος» (λ. τής αρχ. Κυπριακής), ροθέσιν (< αρχ. ὁροθέσιον), ορτσούμαι «χορεύω» (< αρχ. ὀρχοῦμαι), ξαργκώ «μένω αδρανής» (< αρχ.ἐξαργῶ).
Ιδιωματισμοί: Σε αυτούς περιλαμβάνονται λέξεις και φράσεις γνωστές στον ελληνόφωνο κορμό, οι οποίες όμως έχουν αποκτήσει εντελώς διακριτή σημασία και χρήση. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: γέν-νημαν ήλιου «ανατολή», χαρτωμένος «αρραβωνιασμένος» (από το χαρτί τού προικοσυμφώνου), θαρκούμαι «νομίζω» (< θαρρούμαι), στρούθος «σπουργίτης», κούκ-κουρον «παξιμάδι» (υποκορ. τού ουσ. κόκκος), μιτά μου «μαζί μου».
Παλαιά Γαλλικά δάνεια: Λέξεις της παλαιάς Γαλλικής και των διαλέκτων της εισήλθαν μεταξύ του 12ου και του 14ου αιώνα, καθιστώντας την Κυπριακή διάλεκτο μοναδική από αυτή την άποψη στον ελληνόφωνο κόσμο. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: τσαέρα «καρέκλα» (< προβηγκ. chaira), τσαΐνα «αλυσίδα» (< προβηγκ. chaina), βλαντζίν «συκώτι» (< παλ. γαλλ. flanc), κουμανταρία «γλυκό κρασί τής Κύπρου» (< παλ. γαλλ. vin de commanderie «κρασί τού τάγματος Commanderie των Ιωαννιτών ιπποτών»), κουμουδκιάζω«ετοιμάζω ταφή νεκρού» (< προβηγκ. accoumoudar), κουφουρκιάζω «παρηγορώ» (< προβηγκ. coumfortar), μίζαρον «σάβανο» (< παλ. γαλλ. mise à mort).
Ιταλικά και Βενετικά δάνεια: Η περίοδος της Βενετοκρατίας άφησε αξιοσημείωτα ίχνη στη διάλεκτο. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:βαντζάρω «προχωρώ» (< avanzare), γάρπος «καμάρι» (< garbo), ζόπ-πος «αδέξιος» (< zoppo), κάστϊον «βάσανο» (< castigo),κουρτέλ-λα «μαχαίρι» (< coltella), πιν-νιάδα «πήλινη χύτρα» (< pignada).
Τουρκικά δάνεια: Οι τουρκικές λέξεις είναι πολυάριθμες και απαντούν προσαρμοσμένες στα μορφολογικά σχήματα της διαλέκτου. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: άσ̌κοσ-σου «μπράβο» (< aşk olsun), ζατ-τίν «έτσι κι αλλιώς» (< zatî), ζϊαφέτ-τιν «συμπόσιο» (< ziyafet), καΐσ̌ιν «παγίδα» (< kayış), κκουσ̌μάς «κουβέντα» (< konuşma), μέσελα «δηλαδή;» (< mesela).
Αγγλικά δάνεια: Οι αγγλικές λέξεις έχουν εισέλθει από την περίοδο της αγγλοκρατίας και διευρύνουν έκτοτε διαρκώς την παρουσία τους στο λεξιλόγιο της διαλέκτου, πράγμα που προωθείται από τη διαρκώς ενισχυόμενη επιρροή του αγγλόφωνου κόσμου στη νήσο. Όσες έχουν προσαρμοστεί μορφολογικά υπέστησαν αξιοσημείωτη αλλοίωση. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: φούρπ’ος«ποδόσφαιρο» (< football), σέντερ «αποστολέας (αλληλογραφίας)» (< sender), τšαρτšάρω «χρεώνω» (< charge), τρενάρω«εκπαιδεύω» (< train). Χαρακτηριστικός άγγλισμός είναι επίσης το ρ. απολογούμαι, που έχει αποκτήσει τη σημ. «ζητώ συγγνώμη» με επίδραση του ελληνογενούς αγγλ. apologise.
Δείγματα της διαλέκτου
Πλαίσιο 1: Δίστιχα
Αντά σειστείς κ̌αι λυγιστείς κ̌αι σιγοπερπατήσεις,
ούλου του κόσμου τους καμούς εν να μου τους ποτίσεις.

κ̌ινούρκο[nb 1] δ-δαχτυλίν φ-φορείς απά στο δαχτυλό σ-σου,
στην πέτρα γράφει απάνω κ̌ει , να γίνω 'γιώ γαμπρός σ-σου.

Την αγαπώ χαρτολοούν[nb 2] κ̌αι μενά εν ρωτούσιν,
πάλε τα μ-μάδκια μου δικλούν την αγαπώ να δούσιν.

κ̌αι να ’μουν κλήμαν κρεμ-μαστόν εις την κληματερή σ-σου,
νά ’ρκεσουν νά ’π-πεφτες στο σ̌κ̌ιος, να χόρταν-να το δειν[nb 3] σ-σου.
Τα παραπάνω δίστιχα σε φωνητική μεταγραφή στο ΔΦΑ

[andasːiˈstis tʃɛ liːˈstis tʃɛ siɣɔpɛɾpaˈtisis

ˈulu tu ˈkɔzmu tus kaˈmus ɛnːa mu tus pɔˈtisis

tʃiˈnuɾkɔ ðːaxtiˈliði fːɔˈɾisːtɔ ˈʃɛɾisːu

stim ˈbɛtɾa ˈɣɾafi ˈpanɔ na ˈʝinɔ ˈtɛɾisːu

tin aɣaˈpɔ xaɾtɔlɔˈunːdʒɛˈmɛm baɾi.ɔˈɾusin

ˈpalɛ ta ˈmːaðca mu ðiˈklun din aɣaˈpɔ na ˈðusin

tʃɛ ˈnamuŋ gˈlimaŋ gɾɛmːasˈtɔn

is tiŋ glimatɛˈɾisːu

ˈna ɾcɛsuˈ nːa pːʰɛftɛsːtɔ ˈʃːɔz na ˈxɔɾtanːa tɔ ˈðisːu]

καινούργιο
παντρεύουν
δει < απρφ. ιδείν

Πλαίσιο 2: Παραμύθι, περ. Κυπριακαί Σπουδαί, τόμ. ΙΓ΄, Λευκωσία 1949, σ. 26-7Κυπριακή διάλεκτοςΜεταγραφή στην Κοινή Νέα Ελληνική

Η κοντονούρα η αλουπού, άμα κ̌ι’ αρκ̌έψασιν οι άλ-λες να την περιπαίζουν, εγίνην φ-φωδκιά ’που το θ-θυμόν της, αμ-μά εν είπε λ-λέξη. Γιάλι-άλι έφυεν κ̌αι πήε μ-μανιχ̌ή της αλ-λού. Ύστερις που λ-λίες ημέρες ευρεθήκασιν πάλε, αμ-μά, η κοντονούρα η αλουπού εχών-νετουν που λ-λόου τους να δει ίντα που λαλούσιν. Ακούει τες κ̌αι παραπονιούνται πως εν ιβρίσκουν τίποτες να φάσιν.Η αλεπού με την κομμένη ουρά, όταν άρχισαν οι άλλες να την κοροϊδεύουν, έγινε φωτιά από τον θυμό της, αλλά δεν είπε λέξη. Αργά-αργά (αγάλι-αγάλι) έφυγε και πήγε μοναχή της αλλού. Ύστερα από λίγες ημέρες βρέθηκαν πάλι, αλλά η αλεπού με την κομμένη ουρά κρυβόταν απ' αυτές, για να δει τι λένε. Τις ακούει να παραπονούνται ότι δεν βρίσκουν τίποτα να φάνε.}}

Mεταγραφή στο ΔΦΑ

[i kɔndɔˈnuɾa i alɛˈpu ˈama tʃaɾˈtʃɛpsan i ˈalːɛz na tim bɛɾiˈpɛzun|ɛ.ˈini fːɔˈðca pu tɔ θːiˈmɔn dis|aˈmːan ipɛ ˈlːɛksi‖ ˈʝali ˈaliˈɛfi.en dʒɛ ˈpi.emːaniˈʃi tis aˈlːu‖ ˈistɛɾa pu ˈlːi.es iˈmɛɾɛs ɛvɾɛˈθikasim ˈbalɛ|amːa i kɔndɔˈnuɾa i alɛˈpu ɛˈxɔnːɛtum bu ˈlːɔu tuz na ˈðiˈːndam bu laˈlun‖ aˈku.i tɛs tʃɛ paɾapɔˈɳundɛ pɔs ˈɛn ivˈɾiskunˈdipɔtɛ na ˈfasin]

Βιβλιογραφικές πηγέςΕπεξεργασία
Beaudouin, M. 1884: Étude du dialecte chypriote moderne et medieval (Paris)
Horrocks, G. 1997: Greek: A History of the Language and its Speakers (London), ελλ. μτφ. υπό Μ. Σταύρου & Μ. Τζεβελέκου (Αθήνα 2006)
Thumb, A. 1909: Handbuch der griechischen Dialekte (Heidelberg)
Γιαγκουλλής, Κ. 1997: Μικρός ερμηνευτικός και ετυμολογικός θησαυρός τής κυπριακής διαλέκτου (Λευκωσία)
Κοντοσόπουλος, Ν. 1994(2): Διάλεκτοι και Ιδιώματα της Νέας Ελληνικής (Αθήνα)
Μενάρδος, Σ. 1969: Γλωσσικαί Μελέται (Λευκωσία)
Μηνάς, Κ. 1987: «Αφομοίωση του ερρίνου με τους άηχους κλειστούς φθόγγους στην ελληνική γλώσσα» ― Πρακτικά Β΄ Διεθνούς Κυπριολογικού Συνεδρίου, τόμ. 3, σελ. 253-283 (Λευκωσία)
Μηνάς, Κ. 2000: «Φωνητικά και ετυμολογικά τής Κυπριακής διαλέκτου» ― Νεοελληνική Διαλεκτολογία 3, σελ. 151-188
Newton, B. 1972: Cypriot Greek. Its phonology and inflexion (The Hague: Mouton)
Παντελίδης, Χ. 1929: Φωνητική των Νεοελληνικών Ιδιωμάτων Κύπρου, Δωδεκανήσου και Ικαρίας (Αθήνα)
Παπαγγέλου, Ρ. 2001: Το Κυπριακό Ιδίωμα. Μέγα Κυπρο-ελληνο-αγγλικό (και με λατινική ορολογία) Λεξικό (Αθήνα), εκδόσεις Ιωλκός
Χατζηιωάννου, Κ. 1996: Ετυμολογικό Λεξικό τής Ομιλουμένης Κυπριακής Διαλέκτου (Λευκωσία)
Χατζηιωάννου, Κ. 1999: Γραμματική τής Ομιλουμένης Κυπριακής Διαλέκτου (Λευκωσία)
Χριστοδούλου, Μ. 1970: «Περί των διαλεκτικών ζωνών εν τη νέα Ελληνική γλώσση και της θέσεως της κυπριακής διαλέκτου εν αυταίς» - Επετηρίς Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, τόμ. 3, σελ. 119-138


Εξωτερικοί σύνδεσμοι


Ελληνικά
ΑΒΝΕΤ-Ο κόσμος της Ελληνικής γλώσσας
Κυπριακή διάλεκτος (Ι)
Κυπριακή διάλεκτος (ΙΙ)
Κυπριακή διάλεκτος (ΙΙI)
«Το Κυπριακό Ιδίωμα» επίτομο λεξικό του Ρόη Παπαγγέλου
Η κυπριακή διάλεκτος στον 21° αιώνα
Κοινή και διάλεκτος
Κυπριακά
Διάλεκτος ή Κοινή;«Κυπριακή διάλεκτος θεωρείται από ιστορικούς ως η μοναδική πραγματικά ζωντανή ελληνική διάλεκτος». www.eltopia.com.cy. 2016-09-09. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-12-16.https://web.archive.org/web/20161216212330/http://www.eltopia.com.cy/news/Cyprus/article/9564/kypriaki-dialektos-theoreitai-apo-istorikoys-os-i-monadiki-pragmatika-zontani-elliniki-dialektos.html.
Λογισμικό Γραφής της Κυπριακής

Πληκτρολόγιο Κυπριακό Πολυτονικό
Πληκτρολόγιο Κυπριακό Μονοτονικό
____________
Μοσχονάς, Σπύρος Α. (Μάϊος 2002). [file:///C:/Users/Nearchos/Downloads/common_lang.pdf «Κοινή γλώσσα και διάλεκτος.Το ζήτηµα της "γλωσσικής διµορφίας" στην Κύπρο»]. Νέα Εστία, τόµος 151ος, τεύχος 1745 (Μάιος 2002), 898-928. file:///C:/Users/Nearchos/Downloads/common_lang.pdf. Ανακτήθηκε στις 17/12/2016.

 https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%85%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%94%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82_%CE%93%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82

_____________________
https://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%85%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%94%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82_%CE%93%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82

Σάββατο 10 Ιουνίου 2017

Οι πολιτικές που οδήγησαν στο τουριστικό θαύμα της Κύπρου

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:




του ΣΤΑΘΗ  ΚΟΥΣΟΥΝΗ*

To ένα ρεκόρ μετά το άλλο σπάει ο τουρισμός της Κύπρου, ενώ και για τη φετινή περίοδο αναμένεται να πρωταγωνιστήσει ως προορισμός στη Μεσόγειο.
Ηδη για το διάστημα Ιανουαρίου - Μαρτίου τα τουριστικά έσοδα καταγράφουν αύξηση κατά 13,9% και οι αφίξεις ξένων τουριστών κατά 13,5%. Το τουριστικό «θαύμα» της Κύπρου, όμως, δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός. Οι πολιτικές που εφαρμόζονται για τον τουρισμό είχαν και έχουν μακρόπνοο σχέδιο με στόχο την επιμήκυνση της σεζόν και την ενίσχυση του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις κινήθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα το 2016, ενώ και φέτος χάθηκε ο στόχος της επιμήκυνσης της περιόδου, τουλάχιστον για την αρχή της σεζόν, όπως δεικνύουν τα επίσημα στοιχεία. Ειδικότερα, για το διάστημα Ιανουαρίου - Μαρτίου οι ταξιδιωτικές εισπράξεις μειώθηκαν κατά 4,8%, σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι, οι αφίξεις ξένων τουριστών κατά 1,8%, η μέση δαπάνη ανά ταξίδι κατά 3,2% και ο τζίρος των ταξιδιωτικών γραφείων κατά 4,3%. Ακόμη και η αύξηση του τζίρου στον τομέα του τουρισμού κατά 1% δεν στάθηκε αρκετή για να καλύψει την πτώση κατά 11% που είχε εμφανίσει το ίδιο μέγεθος κατά το πρώτο τρίμηνο του 2016.
Αξίζει να αναφερθούν δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις επιτυχημένων πολιτικών που υλοποιούνται και φέρνουν θετικά αποτελέσματα στον κυπριακό τουρισμό, αλλά δεν έχουν τύχει εφαρμογής στην Ελλάδα. Και οι δύο αναφέρονται, μεταξύ άλλων, από τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ) ενόψει της ετήσιας τακτικής γενικής συνέλευσης των μελών του, η οποία θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 19 Ιουνίου στο ξενοδοχείο Hilton Cyprus στη Λευκωσία με προσκεκλημένο, ως κεντρικό ομιλητή, τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη.
Ο ΠΑΣΥΞΕ επιδοκιμάζει τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού για τις τριετείς συμφωνίες που υπέγραψε με μεγάλους διοργανωτές ταξιδίων του εξωτερικού και οι οποίες προβλέπουν την ενίσχυση των προγραμμάτων τους για την Κύπρο όλο τον χρόνο. Για παράδειγμα, η πρώτη συμφωνία με την TUI –μεγαλύτερο διοργανωτή ταξιδίων μεταξύ άλλων και της Βρετανίας– προβλέπει ότι τα επόμενα 3 χρόνια θα αυξήσει τις αφίξεις κατά 50% τους χειμερινούς μήνες (Νοέμβριο μέχρι και Μάρτιο) και κατά 35% τους καλοκαιρινούς μήνες. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, τα προγράμματα συνδιαφήμισης με ξένους τουριστικούς οργανισμούς πραγματοποιούνται σε ετήσια βάση. Πέραν, όμως, γενικών τοποθετήσεων περί της χρησιμότητάς τους δεν έχουν δημοσιοποιηθεί δεσμεύσεις βάσει της υλοποίησης των προγραμμάτων για την επίτευξη συγκεκριμένων μετρήσιμων αποτελεσμάτων σε αφίξεις κατά τη διάρκεια της σεζόν ή κατά τους μήνες που απαιτείται ενίσχυση των αφίξεων προκειμένου να καταστεί εφικτή η επιμήκυνση της περιόδου ή ο 12μηνος τουρισμός.
Επιπλέον, μετρήσιμα αποτελέσματα για την Κύπρο έχει και το μέτρο παροχής πολεοδομικών κινήτρων που εφαρμόζεται για την ενίσχυση του επενδυτικού κλίματος, μεταξύ άλλων, και στον τουριστικό τομέα.
Σύμφωνα με τον ΠΑΣΥΞΕ, η τουριστική βιομηχανία αξιοποίησε την παροχή των κινήτρων που δόθηκαν με αυξήσεις του συντελεστή δόμησης μέχρι και 30%. Κατά τον σύνδεσμο, οι επενδύσεις που έγιναν από τον ιδιωτικό τομέα τους τελευταίες 36 μήνες για αναβαθμίσεις, επεκτάσεις και εκσυγχρονισμό ξενοδοχειακών μονάδων, υπολογίζεται να έχουν ξεπεράσει τα 450 εκατ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, σχολιάζει, «πετύχαμε να αξιοποιήσουμε τα κίνητρα προς την κατεύθυνση που χάραξε η κυβέρνηση, προσδίδοντας πρόσθετη αξία στο τουριστικό και ξενοδοχειακό μας προϊόν».
____________

Παρασκευή 9 Ιουνίου 2017

Ικανοποίηση Αναστασιάδη από τη συνάντηση με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ

anastasiadis.jpg

AP Photos/Philippos Christou
Την απόλυτη ικανοποίηση του για τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο, στην Ουάσιγκτον με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Μάικ Πενς εξέφρασε ο πρόεδρος Αναστασιάδης.
Μετά τη συνάντηση, σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είπε ότι «η συνάντηση με τον αντιπρόεδρο Πενς διεξήχθη μέσα σε ένα φιλικότατο, θερμό κλίμα και ήταν αρκετά δημιουργική γιατί κατά τη διάρκεια της καλύψαμε θέματα που αφορούν τις διμερείς σχέσεις και τους τρόπους περαιτέρω εμβάθυνσης των σχέσεων μας. Καλύψαμε θέματα που αφορούν την περιοχή μας, αλλά αυτό μου με ικανοποιεί είναι η εκτίμηση από τις  ΗΠΑ του ρόλου που διαδραματίζει η Κύπρος ως αποτέλεσμα των αρίστων σχέσεων που διατηρεί με το σύνολο των γειτονικών κρατών. Και βεβαίως αυτό που μας απασχόλησε, και που με ικανοποίησε θέλω να δηλώσω, είναι η θέση αρχής των ΗΠΑ ότι ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης».

Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για λύση του Κυπριακού

Ο πρόεδρος Αναστασιάδης πρόσθεσε ότι «όπως ήταν φυσικό, και πλείστο όσο μέρος των συνομιλιών μας, κάλυψε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού. Ήταν απόλυτα γνώστης των όσων έχουν διαμειφθεί με τον γενικό γραμματέα, αλλά και για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Έχω αναπτύξει σε βάθος τα προβλήματα που έχουμε μπροστά μας και την ανάγκη όπως υπάρξει παρέμβαση από όσους έχουν να ωφεληθούν από τη λύση του Κυπριακού. Αυτό που με ικανοποιεί είναι το αίσθημα, αλλά και οι δηλώσεις του αντιπροέδρου ότι αυτό που ενδιαφέρει τις ΗΠΑ είναι η λύση του Κυπριακού που θα γίνεται αποδεκτή βεβαίως από το σύνολο του λαού και που θα βασίζεται σε αρχές όπως αυτές εκφράζονται μέσα από το ευρωπαϊκό κεκτημένο, δεδομένου ότι η Κύπρος είναι μέλος της Ε.Ε. Πρέπει να πω ότι ένα άλλο στοιχείο που είναι σημαντικά θετικό είναι η προθυμία να ανταποκριθεί σε κάθε παρέμβαση, σε κάθε ανάγκη που μπορεί να δημιουργηθεί και κατά τη διάρκεια είτε του διαλόγου είτε γενικότερα των πολιτικών που ασκεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Είναι έτοιμος να δεχθεί την προσωπική μου επαφή, προκειμένου να συμβάλει έτσι ώστε να είναι πιο αποτελεσματική η παρέμβαση των ΗΠΑ».

Πρόσκληση να επισκεφθεί την Κύπρο

Ερωτηθείς αν προσκάλεσε στην Κύπρο τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε καταφατικά. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε επίσης ότι χθες ήταν τα γενέθλια του κ. Πενς, ενώ σήμερα γιορτάζει την 32η επέτειο των γάμων του, και πρόσθεσε ότι ο κ. Πενς του ανέφερε πως προ δεκαετίες επισκέφθηκε την Κύπρο με την οποίαν είναι ενθουσιασμένος. «Του είπα, αστειευόμενος, ότι αυτός ο ενθουσιασμός πρέπει να εκφραστεί έμπρακτα για άλλη μια φορά γιορτάζοντας την επέτειο του, γιατί όχι, στην Κύπρο».
Στη συνάντηση, η οποία διήρκησε σχεδόν μια ώρα, παρόντες ήταν ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης, ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης και ο πρέσβης της Δημοκρατίας στην Ουάσιγκτον Λεωνίδας Παντελίδης. Από αμερικανικής πλευράς παρόντες στη συνάντηση ήταν η σύμβουλος και η βοηθός Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του αντιπροέδρου των ΗΠΑ, ο προσωπάρχης του αντιπροέδρου Πενς και η πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Κύπρο.

___________
http://www.efsyn.gr/arthro/ikanopoiisi-anastasiadi-apo-ti-synantisi-me-ton-antiproedro-ton-ipa
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
ΗΠΑ: Δικαίωμα της Κύπρου η εκμετάλλευση της ΑΟΖ

Πέμπτη 8 Ιουνίου 2017

Το εμβληματικό πρωτοσέλιδο της “Sun” για το… αυτογκόλ της Τερέζα Μέι

ΕΙΔΗΣΕΙΣ
~~~~~~~~~~~~~~~~
Κατιάνα Ναυπλιώτου*
 June 09, 2017, 


Με ένα εμβληματικό πρωτοσέλιδο κυκλοφορεί η εφημερίδα “Sun”, επιχειρώντας να καταγράψει και να αναδείξει το πολιτικό αυτογκόλ της Τερέζα Μέι.
Κάνοντας λογοπαίγνιο με το επώνυμό της, και περιγράφοντας την κατάσταση ως “φόβο”, η “Sun”, υποστηρίζει ότι το στοίχημα της Τερέζα Μέι εξελίχτηκε σε καταστροφή, με τους Συντηρητικούς να χάνουν την αυτοδυναμία, και η Μεγάλη Βρετανία να βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με την προοπτική του χάους μιας κυβέρνησης μειοψηφίας.
Η “Sun” τονίζει ακόμη ότι το αποτέλεσμα της κάλπης ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στο θέμα του “Brexit”, με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί.

___________________
(*) Η Κατιάνα Ναυπλιώτου είναι διεθνολόγος
http://ysterografa.gr/

Δευτέρα 5 Ιουνίου 2017

Γόρδιος πετρελαϊκός δεσμός... Αρχίζει ο τρελός χορός δισεκατομμυρίων για τα ενεργειακά αποθέματα της Ελλάδας...

Γόρδιος πετρελαϊκός δεσμός

Αρχίζει ο τρελός χορός δισεκατομμυρίων για τα ενεργειακά αποθέματα της Ελλάδας...// (Κι όλοι ξέρουμε πως εκεί που υπάρχουν πετρέλαια και ενεργειακά αποθέματα, ανθούν οι πιο σκληρές ολιγαρχίες, ανθούν οι πόλεμοι και η μόνιμη εξαθλίωση του λαού... Ποτέ και πουθενά ο ενεργειακός πλούτος χώρας δεν διατέθηκε για τις ανάγκες, την ευημερία και την πρόοδο του λαού... 
-Δ.Τζ.)
Γράφει ο Δημήτρης Μηλάκας *

Τυχαίο ή όχι, η σύμπτωση της μετάβασης της χώρας σε καθεστώς οικονομικής (και όχι μόνο) επιτροπείας με την εμφάνιση πολλά υποσχόμενων ενεργειακών κοιτασμάτων και εταιρειών – κολοσσών που σπεύδουν να τα εκμεταλλευτούν είναι αξιοσημείωτη.

Επίσης αξιοσημείωτες είναι οι προβλέψεις για τα κολοσσιαία πρωτογενή πλεονάσματα που θέλουν να επιβάλουν οι δανειστές για τα επόμενα πενήντα χρόνια στην ελληνική οικονομία δημιουργώντας, με αυτόν τον τρόπο, υποθήκες τις οποίες θα εξαργυρώσουν για λογαριασμό τους στην περίπτωση που η Ελλάδα αξιοποιήσει τα ενεργειακά της κοιτάσματα.
Όσο κι αν οι συμπτώσεις είναι μέσα στη ζωή, η εμφάνιση της πολλά υποσχόμενης ενεργειακής προοπτικής της Ελλάδας εμφανίστηκαν ταυτόχρονα με τη δρομολόγηση της υπογραφής του πρώτου μνημονίου. Μάλιστα είναι αξιοσημείωτο ότι, ταυτόχρονα με την εμφάνιση αυτής της προοπτικής, αναβαθμίστηκε και το τουρκικό ενδιαφέρον στο Αιγαίο απαγορεύοντας στην ουσία κάθε σκέψη για την εκμετάλλευσή του, καθώς κάτι τέτοιο προϋποθέτει ρύθμιση των ελληνοτουρκικών θαλάσσιων συνόρων και χάραξη των οικονομικών ζωνών μεταξύ των δύο χωρών.
Σύναξη πολυεθνικών
Ενόσω, λοιπόν, η κατάσταση είναι επικίνδυνα ασαφής και φορτισμένη στο Αιγαίο, με τη διαρκή καθημερινή προκλητική τουρκική στρατιωτική δραστηριότητα (πτήσεις πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά, αγκυροβόλιο ή ασκήσεις δίπλα σε ακτές ελληνικών νησιών, επίδειξη σημαίας πολεμικών πλοίων ανάμεσα σε Πάρο – Νάξο και εκατοντάδες παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου), το ενδιαφέρον για τους ενεργειακούς πόρους της Ελλάδας δεν σταμάτησε. 
Ήδη έχουν εμφανιστεί αξιόπιστα στοιχεία ερευνών για ύπαρξη εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων εκεί όπου δεν υπάρχει τουρκική αμφισβήτηση: στη δυτική Ελλάδα / Ιόνιο και στο Λιβυκό Πέλαγος, εκεί όπου εκκρεμεί η οριοθέτηση της ΑΟΖ.
Ήδη έχει γίνει γνωστό ότι στο ενεργειακό παιχνίδι, στη θαλάσσια περιοχή από την Πελοπόννησο έως τη Γαύδο, συμμετέχουν οι πολυεθνικές ΕxxonMobil και Total, που ήδη έχουν συμφωνήσει να προχωρήσουν σε έρευνες με βάση τα στοιχεία των σεισμογραφικών μετρήσεων που έχουν στη διάθεσή τους, ενώ στην κοινοπραξία τους θα συμμετέχουν και τα ΕΛΠΕ.

Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε η «Καθημερινή», ΕΛΠΕ, ΕxxonMobil και Τοtal προετοιμάζουν τον φάκελο για να καταθέσουν αίτηση διεκδίκησης της υποθαλάσσιας περιοχής από τη Νότια Πελοπόννησο μέχρι τη Γαύδο με διαδικασίες fast track. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας φέρεται να ενημερώθηκε για τον σχεδιασμό των συγκεκριμένων πολυεθνικών από την περασμένη Παρασκευή σε συνάντηση που είχε με κορυφαία στελέχη τους στην Αθήνα.
Αξίζει να σημειωθεί, προκειμένου να γίνει αντιληπτή η σοβαρότητα της εν λόγω δραστηριότητας, ότι οι εν λόγω εταιρείες διεκδικούν για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων μια περιοχή 20.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και τα διοικητικά συμβούλια των δύο μονοπωλίων έχουν εγκρίνει επενδύσεις συνολικού ύψους 10 δισ. δολαρίων! Το ύψος και μόνο της επένδυσης αποκαλύπτει την προσδοκία του κέρδους που εκτιμούν ότι μπορούν να αποκομίσουν οι εν λόγω πετρελαϊκοί κολοσσοί. Ανάλογους υπολογισμούς πιθανότατα κάνουν και οι δανειστές, οι οποίοι έχουν στο χέρι όχι μόνο τα σημερινά, αλλά και τα μελλοντικά έσοδα του ελληνικού κράτους…
«Ενεργειακή ασφάλεια»
Δεν είναι μυστικό ότι όπου υπάρχει πετρέλαιο και όπου χαράζονται οι «δρόμοι» μεταφοράς του το περιβάλλον γίνεται ασταθές, καθότι για τη διανομή των οικοπέδων μεταξύ των «δικαιούχων», αλλά και την εξασφάλιση του μεριδίου των ισχυρών παικτών χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών.
Η φλεγόμενη Μέση Ανατολή, με επίκεντρο αυτή την περίοδο τη Συρία, είναι μια επαρκής περιγραφή του τι ακριβώς σημαίνει διαμάχη για τη χάραξη των δρόμων των αγωγών και τη φύλαξή τους… Υπ’ αυτήν την έννοια η αναβάθμιση της στρατιωτικής παρουσίας των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου συμπίπτει – προφανώς όχι τυχαία – με την εξέλιξη και τις προοπτικές του ενεργειακού παιχνιδιού στην περιοχή.
Ρίχνοντας κάποιος μια ματιά στον χάρτη της περιοχής από τα θαλάσσια ελληνικά σύνορα στο Ιόνιο μέχρι και την κυπριακή ΑΟΖ, θα διαπιστώσει ότι η μόνη περιοχή που παραμένει «λευκή» ως προς το ερευνητικό ενδιαφέρον για υδρογονάνθρακες είναι το Αιγαίο. Εκεί η στρατιωτική δραστηριότητα της Τουρκίας υπενθυμίζει τα «κεκτημένα» από την κρίση των Ιμίων το 1996 και συντηρεί την εντύπωση μιας περιοχής γκρίζας από άποψη κυριαρχίας και ως εκ τούτου δεν προσελκύει το ενδιαφέρον των μεγάλων παικτών (εταιρειών και κρατών) για εκμετάλλευση.
Χαρακτηριστικές των τουρκικών κινήσεων είναι οι τελευταίες ΝΟΤΑΜ που εξέδωσαν οι τουρκικές αρχές (A2498/17 & Α2501/17), με τις οποίες αντιδρούν στις ελληνικές ΝΟΤΑΜ (Α1200/17 & Α1201/17). Με τις ελληνικές δεσμεύονται περιοχές στο ΒΑ Αιγαίο για ασκήσεις των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων το χρονικό διάστημα 29.5 – 1.6.
Οι Τούρκοι ακόμη μια φορά προβάλλουν το επιχείρημα ότι τα νησιά Θάσος, Σαμοθράκη, Άγιος Ευστράτιος, Λέσβος, Ψαρά, Χίος και Σάμος τελούν υπό καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης και δεν πρέπει να περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό ασκήσεων από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Κάπως έτσι ολόκληρο το Αιγαίο έχει μετατραπεί σε γκρίζα θάλασσα, την οποία δεν μπορεί να ερευνήσει και να εκμεταλλευτεί για υδρογονάνθρακες η Ελλάδα.
Αντίθετα στην περιοχή της Κύπρου, εξ αιτίας διαφορετικών χειρισμών και της εμπλοκής του Ισραήλ, έχουν εκκινήσει οι διαδικασίες που οδηγούν στην εξόρυξη διαπιστωμένων κοιτασμάτων παρά τις τουρκικές – άκαρπες απ’ ό,τι φαίνεται – στρατιωτικές κινήσεις στα κυπριακά οικόπεδα, τα οποία πλέον βρίσκονται υπό την αιγίδα των αμερικανικών όπλων. Τα αμερικανικά όπλα προφανώς θα διασφαλίσουν και την επένδυση δισεκατομμυρίων που έχει ξεκινήσει η ExxonMobil.

Στο πλαίσιο αυτό, δεν είναι τυχαίο το αμερικανικό ενδιαφέρον και η μεθόδευση για την ενίσχυση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας σε ελληνικά εδάφη, κατά κύριο λόγο στην Κρήτη, όπου ήδη έχει συμφωνηθεί η αναβάθμιση της βάσης της Σούδας.
Η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Κρήτη αλλά και στην Κάρπαθο, για την οποία έχει ανοίξει η σχετική συζήτηση, διασφαλίζει στην υπερδύναμη την εποπτεία και τον έλεγχο των δρόμων μεταφοράς των αναμενόμενων ενεργειακών πόρων προς τις αγορές της Δύσης, καθώς επίσης και την ασφάλεια των επενδύσεων των αμερικανικών εταιρειών, σε μια στιγμή μάλιστα που οι διευκολύνσεις που παρέχονται από την Τουρκία για την εποπτεία της Μέσης Ανατολής δεν είναι πια αξιόπιστες για τους Αμερικανούς. 


___________
Πηγή: topontiki.gr – Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 1970 στις 25-05-2017